Πάει καιρός, αλλά σε τούτο το σάιτ, εκτός από τις δικές μου ταξιδιωτικές περιπέτειες φιλοξενώ και δικές σας, στη στήλη Guest άρθρα. Το πρώτο ever κείμενο της στήλης, για τη Βαρκελώνη, το είχε γράψει η φίλη μου Αντωνία Τρικαλιώτη, η οποία επανέρχεται με νέο άρθρο, αυτή τη φορά για το αγαπημένο της Λονδίνο, στο οποίο πήγε δυο φορές (τη μια πήγαμε παρέα)! Καλή ανάγνωση!

Επισκέφτηκα το Λονδίνο το 2016 και το 2024, αποκλειστικά για τουρισμό, κάνοντάς το έτσι τη μόνη πόλη του εξωτερικού στην οποία πήγα, από επιλογή, περισσότερες από μία φορές, χωρίς να έχω εκεί κάποια επαγγελματική υποχρέωση. Τους λόγους θα τους καταλάβετε αν συνεχίσετε την ανάγνωση.

Παρότι ξεκίνησα από την Ελλάδα με χαμηλές προσδοκίες, από την πρώτη στιγμή που βρέθηκα εκεί, ήξερα πως θα επιστρέψω ξανά, και γιατί όχι ξανά και ξανά, σε αυτή την Ευρωπαϊκή Μητρόπολη. Το δύσκολο με το Λονδίνο είναι να βάλεις τα πράγματα σε μια σειρά, ώστε ένας επίδοξος ταξιδιώτης να πάρει χρήσιμες πληροφορίες, κι έτσι δεν είχα τολμήσει να γράψω γι’ αυτό. Η έκταση της πόλης, αλλά κυρίως οι αναρίθμητες επιλογές στο τι μπορεί κανείς να επισκεφτεί, να κάνει, να δει, να φάει, να διασκεδάσει, κάνουν οποιοδήποτε άρθρο, να δείχνει μικρό και μίζερο. Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω τα δύο χιλιοστά της εμπειρίας του Λονδίνου, κι αν τα καταφέρω και το επισκεφτώ άλλες 998 φορές, υπόσχομαι να γράψω κάτι πληρέστερο.

Ο καιρός… what is this?

Έχω βρεθεί στο Λονδίνο καλοκαίρι και φθινόπωρο, μη με ρωτήσετε ποια είναι η διαφορά, δεν ξέρω, υποθέτω πως είναι θέμα τύχης το τι καιρό θα κάνει. Στις υπερτυχερές είμαι κι εγώ, αφού και τις δυο φορές επικρατούσε, επί το πλείστον, ηλιοφάνεια, με τη μέση θερμοκρασία να είναι ελαφρώς υψηλότερη το καλοκαίρι. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχετε μαζί σας, κάθε είδος ρούχου, ανεξάρτητα με την εποχή που θα πάτε, ή να τα αγοράσετε από εκεί, αφού σε περιόδους εκπτώσεων αξίζει πραγματικά να επενδύσετε στα Λονδρέζικα καταστήματα. Αρκετά όμως με τα ψώνια.

Που να μείνετε

Αυτή είναι άλλη μια ερώτηση χωρίς απάντηση (ωραίο άρθρο ε;). Ως χρήστρια αναπηρικού αμαξιδιού, μένω πάντα κεντρικά, για να μου είναι πιο εύκολη η μετακίνηση, να μη χρειάζομαι συνεχώς κάποιο μέσο μεταφοράς και να μπορώ να νυχτοτσουλάω. Και τις δύο φορές έκλεισα στο ίδιο ξενοδοχείο, που βρίσκεται κοντά στο Βρετανικό Μουσείο, ως την οικονομικότερη προσβάσιμη, κεντρική επιλογή. Δε θα το προτείνω όμως, καθώς δεν υπήρξε καμιά ανακαίνιση στα οκτώ χρόνια που μεσολάβησαν και το κατάλυμα αυτό είναι πια σε κακή κατάσταση.

Η διαμονή σε τέτοιες μεγαλουπόλεις είναι αφενός πανάκριβη, αλλά όχι τόσο υπερτιμημένη όσο αλλού, αφετέρου όμως υπάρχουν αντίστοιχα πολλές επιλογές για κάθε ανάγκη και προϋπολογισμό. Η περιοχή Holborn που έμενα, υποτίθεται πως είναι κακόφημη, όμως τίποτα άσχημο δεν έπεσε στην αντίληψή μου, ή οι κακοποιοί με φοβούνται. Είναι στα δέκα με είκοσι λεπτά περπάτημα από πολλά κεντρικά σημεία της πόλης, όπως το καράκεντρο που θεωρώ ότι είναι το Covent Garden, τον Τάμεση, το Piccadilly, την China town, το West end με τα θέατρά του (σημειώστε το αυτό), την εμπορική Oxford street κ.α.

Αν ο καιρός είναι καλός και μείνεις σε αυτή την περιοχή (υπάρχουν φυσικά κεντρικότερες αλλά ακριβότερες), τότε μπορείς να ξοδέψεις τουλάχιστον δέκα γεμάτες μέρες, βλέποντας διαφορετικά σημεία εκεί, χωρίς να χρειαστεί να χρησιμοποιήσεις μεταφορικό μέσο, αν αυτό σε αγχώνει, παρόλο που στο Λονδίνο η μετακίνηση δεν πρέπει να σε αγχώνει Κ Α Θ Ο Λ Ο Υ. Και τί σημαίνει περπάτημα ή ρολάρισμα με αναπηρικό αμαξίδιο στο Λονδίνο; Σημαίνει πως μπορείς να διανύσεις όσα χιλιόμετρα αντέχεις εσύ, ή η μπαταρία σου, χωρίς να συναντήσεις απολύτως κανένα εμπόδιο. Το 2016 έπεσα σε μία συγκυρία όπου εκτελούνταν έργα στα περισσότερα πεζοδρόμια του κέντρου. Αν κάτι τέτοιο μου τύχαινε σε οποιαδήποτε άλλη πόλη της Ελλάδας ή και της πολιτισμένης Ευρώπης, θα βρισκόμουν ακόμη εκεί περιμένοντας ένα ελικόπτερο να με απεγκλωβίσει. Στο Λονδίνο όμως… υπήρχε παντού μία πρόχειρη αλλά ασφαλής και σταθερή κατασκευή, για να περνάνε όλοι οι πεζοί ανεμπόδιστα, πάνω από κάθε ανακατασκευή ή τρύπα. Και μαντέψτε, στους πεζούς οι Άγγλοι τους συμπεριλαμβάνουν όλους, χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, τυφλούς, ηλικιωμένους, γονείς με μωρά και πάει λέγοντας, δεν είναι αξιολάτρευτοι;

Επειδή η νύχτα σε αυτές τις πόλεις, για εμάς που είμαστε σε μια ηλικία που θα μας απαγορεύσουν την είσοδο στα κλαμπ, τελειώνει το αργότερο τα μεσάνυχτα, θεωρώ πως ήταν λάθος μου να μένω στο κέντρο. Το δίκτυο μεταφοράς είναι βολικό και προσβάσιμο, και άνετα θα μπορέσετε να διαμένετε κάπου εκτός του κέντρου, κάνοντας οικονομία, αν είστε διατεθειμένοι να μην πηγαινοέρχεστε στα μισά της μέρας στο δωμάτιό σας.

Μέσα μεταφοράς

Όσο επίπεδο και προσεγμένο κι αν είναι το Λονδίνο για τους πεζούς, δεν παύει να είναι μια τεράστια πόλη με άσχημο καιρό. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα χρησιμοποιήσετε μέσα μεταφοράς. Το μετρό του Λονδίνου είναι το παλιότερο του κόσμου, εγκαινιάστηκε πριν από εκατόν εξήντα δύο χρόνια, επομένως η προσβασιμότητά του είναι περιορισμένη. Υπάρχουν χάρτες και εφαρμογές απ’ όπου μπορείτε να ενημερωθείτε έγκυρα για την προσβασιμότητα κάθε σταθμού, όχι μόνο του μετρό αλλά και γενικότερα του δικτύου των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Προσωπικά, χρησιμοποίησα κυρίως τα αστικά λεωφορεία, που για τους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων είναι δωρεάν. Με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να μετακινηθείτε από και προς το αεροδρόμιο του Heathrow. Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αστικό, έχετε τη δυνατότητα να καλέσετε/σταματήσετε ένα οποιοδήποτε ταξί, καθώς όλα ανεξαιρέτως τα black cabs (που μόνο μαύρα δεν είναι πια) του Λονδίνου είναι προσβάσιμα. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που αγαπώ το Λονδίνο, γιατί δε χρειάζεται να προσχεδιάσεις και να κανονίσεις τίποτα. Ακόμη κι αν ξεμείνεις κάπου, μια περίεργη ώρα, χωρίς τρόπο επιστροφής, θα καλέσεις απλά επί τόπου ένα ταξί. Αυτό, από μόνο του, μειώνει το άγχος του ταξιδιού και σου επιτρέπει να το απολαύσεις.

Τι να δείτε

Έχω περάσει συνολικά δέκα μέρες στο Λονδίνο, όμως ακόμη θεωρώ πως δεν έχω δει ούτε τα βασικά, γιατί είναι πάρα πολλά και εξαρτώνται από τα ενδιαφέροντα του καθένα. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να σας πω τι είδα εγώ.

Όπως σε κάθε πόλη, το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς, είναι να την περπατήσει. Ναι μεν το κέντρο είναι μεγάλο αλλά έχει ενδιαφέρον σε κάθε σημείο του και είναι εύκολο, όπως προείπα, να περιηγηθείς. Σίγουρα πρέπει να κάνεις μια βόλτα στις όχθες του Τάμεση, εκτός από τα αξιοθέατα που υπάρχουν εκεί, όπως το Big Ben, θα βρεις υπαίθριες αγορές που μπορεί να κρύβουν διαμαντάκια. Θα τριγυρίσεις στις περιοχές του Ουέστμινστερ, Σόχο, Μέιφερ, Κένσιγκτον. Θα περάσεις μια βόλτα από το Saint James’s Park και Hide park. Θα δεις την Trafalgar square και τα ανάκτορα. Πρέπει οπωσδήποτε να δεις το Big Ben, τη Westminster Bridge, το Covent Garden, τη Leicester square, τη Neil’s yard, τη China Town, το Piccadilly circus, την Oxford street (όπου στο σταυροδρόμι Charing Cross θα πέσεις πάνω στο φαντασμαγορικό Outernet και θα με θυμηθείς). Αυτές οι βόλτες μπορούν να γίνουν σε δύο μέρες. Αν πρέπει να παραλείψετε κάτι από αυτά, θα πρότεινα να μην πάτε στα πάρκα γιατί είναι αχανή και χρονοβόρα, κι επίσης αν θέλετε φύση και εξοχή είναι καλύτερα να προτιμήσετε τα Βόρεια Τζουμέρκα.

Κι αφού το πλήθος των αξιοθέατων και των τοποθεσιών είναι μεγάλο, θεωρώ χρήσιμο το να συνεχίσω με το τι απ’ όσα επισκέφτηκα βρήκα περιττό, για να μη χάσετε κι εσείς τον χρόνο σας. Τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ δεν έχουν κάτι ιδιαίτερο να δεις απέξω για να φτάσεις ως εκεί, δεν έχω όμως άποψη για την επίσκεψη μέσα. Δεν θα ξαναπήγαινα στο Αββαείο του Ουέστμινστερ, εξωτερικά σαν κτήριο δεν λέει πολλά, αλλά και μέσα δεν είναι πολύ εντυπωσιακό, με τους τάφους διάσημων να βρίσκονται σε μη προσβάσιμα δωμάτια. Δείτε απλά απέξω το πολυκατάστημα Harrods αν σας βγάλει ο δρόμος σας, μπείτε μέσα μόνο αν έχετε χρόνο και πολύ χρήμα. Μην μπείτε σε καμία περίπτωση στο London Transport Museum, όσο κεντρική και βολική κι αν είναι η τοποθεσία του, είναι ένα μικρό, περισσότερο παιδικό μουσείο, με υψηλό εισιτήριο χωρίς έκπτωση για τα ανάπηρα άτομα.

Μιας που πιάσαμε τα μουσεία, ακόμα κι αν δεν είσαι φαν, πρέπει να μπεις στο Βρετανικό Μουσείο, έστω στην είσοδό του για να θαυμάσεις τον μεγάλο γυάλινο θόλο που φτιάχτηκε προς τιμήν της Βασίλισσας Ελισσάβετ Β’. Η είσοδος είναι δωρεάν. Φαντάζομαι πως για να δεις όλα τα εκθέματα χρειάζονται μέρες, αλλά μπορείς να αφιερώσεις μια, δυο ώρες και να επιλέξεις κάποια πτέρυγα. Εγώ για παράδειγμα επισκέφτηκα μόνο τα Αιγυπτιακά. Το μουσείο Επιστήμης, που είναι επίσης δωρεάν, είχε για μένα μεγάλο ενδιαφέρον, αφού εκεί υπάρχουν από τα πρώτα τεχνολογικά επιτεύγματα, όπως μια ατμομηχανή, μέχρι τη σεληνάκατο της αποστολής του Απόλλων 10, που αποτέλεσε την πρόβα τζενεράλε για να πατήσουν οι πρώτοι άνθρωποι στη Σελήνη. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, είναι κοντά στο μουσείο επιστήμης, με δωρεάν είσοδο. Εντυπωσιακό ως κτήριο, αλλά χαοτικό και χρονοβόρο. Αν δεν είστε πορωμένοι με τη φυσική ιστορία και δεν έχετε μαζί σας παιδιά, θα έλεγα να το παραλείψετε. Βέβαια στο Λονδίνο υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά αξιόλογα μουσεία, που δεν είχα τον χρόνο να επισκεφτώ.

Αν δεν δείτε έστω μία θεατρική παράσταση στην κεντρική περιοχή του West End, παρακαλώ να μη μου ξαναμιλήσετε. Δεν έχει καμία σημασία αν είστε θεατρόφιλοι, οι παραγωγές είναι τόσο εντυπωσιακές, ακόμη και τα ίδια τα θέατρα ως χώροι, που απλώς δεν πρέπει να χάσετε αυτή την εμπειρία. Αν είστε χρήστης αμαξιδίου, τα πράγματα γίνονται κάπως περίπλοκα. Ναι μεν υπάρχει προσβασιμότητα αλλά η οπτική στα σημεία των ειδικών θέσεων για τα αμαξίδια, δεν είναι παντού καλή. Έχω καλή εμπειρία από το Lyceum Theater, και μετά από έρευνα στο διαδίκτυο πιστεύω πως καλή οπτική θα έχετε και στο His Majesty’s theater, στο οποίο όμως δεν πρόλαβα να πάω και δεν μπορώ να εγγυηθώ. Το άλλο πρόβλημα με τα θέατρα είναι πως δεν μπορείς να κλείσεις διαδικτυακά την ειδική θέση, αν δεν έχεις έγγραφο πιστοποίησης της αναπηρίας από το βρετανικό κράτος. Μπορείτε  τηλεφωνικά να δώσετε τα στοιχεία της τραπεζικής σας κάρτας για να κάνετε την κράτηση, δεν ξέρω όμως κατά πόσο αυτή είναι σοφή κίνηση. Είναι προτιμότερο αν έχετε κάποιον που ζει εκεί να τον στείλετε να σας αγοράσει το εισιτήριο από το θέατρο, ή να δοκιμάσετε τη μέρα που θα φτάσετε να πάρετε το εισιτήριό σας και παράλληλα να δείτε και τον χώρο. Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να το προσπαθήσετε.

Αρκετά όμως με την ποιότητα, ας πάμε στη διασκέδαση. Στο London Eye αξίζει να ανεβείτε, μόνο αν δεν σκοπεύετε να κάνετε κρουαζιέρα στον Τάμεση (σχεδόν όλα τα σκάφη είναι προσβάσιμα, έτσι δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην επιλέξετε την κρουαζιέρα). Τη θέα από ψηλά που σου προσφέρει το London Eye μπορείς να την έχεις δωρεάν, ανεβαίνοντας σε αλλά κτήρια, το ότι είσαι στη ρόδα που γυρίζει δεν σου προσφέρει απολύτως τίποτα. Βλέπεις από ψηλά μια συγκεκριμένη έκταση των οχθών του Τάμεση, αν όμως κάνεις την κρουαζιέρα, θα δεις με λεπτομέρεια μία πολύ μεγαλύτερη έκταση και πολλές γέφυρες από κοντά, όπως την αγαπημένη μου Γέφυρα του Πύργου, που για να τις επισκεφτείς μία – μία από την ξηρά θα χρειαζόσουν μισή μέρα και πολλά αστικά. Επίσης με την κρουαζιέρα, μπορείς να φτάσεις άνετα και γρήγορα στο πανέμορφο Γκρίνουιτς, απ’ όπου περνάει ο πρώτος μεσημβρινός της Γης, αλλά κάνε μου μια χάρη και επέστρεψε και πάλι με πλοίο αν δεν θες να ταλαιπωρηθείς.

Αν έχετε χρόνο πάτε στο Κάμντεν, την εναλλακτική συνοικία των πανκ, με την τούβλινη υπαίθρια αγορά της. Ο συνωστισμός των τουριστών εκεί κάνει τα πράγματα δύσκολα, και υποθέτω πως χάνεται η αυθεντικότητα της περιοχής, αν σε αυτά προσθέσετε και την απόσταση από το κέντρο, τότε δεν ξέρω κατά πόσο αξίζει ο κόπος. Ίσως έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν μπείτε στα ενδότερα του Κάμντεν και δεν περιοριστείτε στην αγορά.

Αν θες να σε θεωρώ φίλο, πρέπει κάθε βράδυ να πηγαίνεις σε κάποια παμπ. Υπάρχουν πολλές στο κέντρο, δείχνουν και είναι όλες αυθεντικές, αφού εκεί βγαίνουν και οι ντόπιοι. Μιας που πήγες θα φας την τοπική κουζίνα και θα την ξεχάσεις με τη βοήθεια των γευστικών μπυρών και της μουσικής. Πολλές παμπ είναι προσβάσιμες, αλλά ακόμα κι αν φαινομενικά δεν είναι, θεωρώ πως έχουν τρόπο να σε βάλουν μέσα από κάποια άλλη είσοδο ή βγάζοντας μια ράμπα. Γιατί στο Λονδίνο η προσβασιμότητα είναι δεδομένη ακόμη και στις παμπ, που όσο γεμάτες κι αν είναι, εξυπηρετούν και βολεύουν με απεριόριστη ευγένεια, πρώτα τα ανάπηρα άτομα.

Ακόμα δεν πείστηκες;

Αυτό που προσπαθώ τόση ώρα να πω είναι πως το Λονδίνο είναι ένας παράδεισος για τους χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων (τουλάχιστον για τους επισκέπτες), παρόλη την ηλικία και την έκταση της πόλης. Η φιλοσοφία τους, πως τα ανάπηρα άτομα έχουν ίσα δικαιώματα και ισότιμη πρόσβαση, είναι διάχυτη και εμφανής σε κάθε έναν που θα συναντήσεις εκεί. Σε συνδυασμό με την ευγένεια που έχουν ως λαός, κάνει την εμπειρία του Λονδίνου μοναδική και τον αποχωρισμό τραυματικό. Μπαίνεις για λίγες μέρες σε έναν πραγματικά πολιτισμένο κόσμο, που δεν έχω συναντήσει σε καμία άλλη Ευρωπαϊκή πόλη, ούτε καν στις πιο προσβάσιμες και πιο δικαιωματικές. Από το 2016 προσπαθώ να βρω τις λέξεις για να περιγράψω το Λονδίνο, κι ακόμη δεν μπορώ…

Εσείς έχετε πάει στο Λονδίνο; Αν ναι, σας άρεσε; Αν όχι, μήπως αυτό το κείμενο σας κέντρισε το ενδιαφέρον για πιθανό μελλοντικό ταξίδι εκεί; Γράψτε μου στα σχόλια ή με μήνυμα σε Facebook, Twitter και Instagram (και εννοείται ακολουθήστε με εκεί και καλέστε και τους φίλους σας να το κάνουν, αν θέλετε) πως σας φάνηκε το άρθρο και ό,τι άλλο θέλετε!